Abrikozenaardbeien
Naamgeving en herkomst
Naast de Fragaria-soorten die inheems zijn in Europa en in Noord- en Zuid-Amerika, bestaan er ook enkele Fragaria-soorten die inheems zijn in Azië.
Eén van de Aziatische soorten is de Fragaria nilgerrensis. Deze duiden we in het Nederlands ook wel aan als “abrikozenaardbei”, “Chinese abrikozenaardbei” of “perzikaardbei”, of in het Chinees als 黄毛草莓 (huang mao cao mei).
De naam abrikozenaardbei heeft overigens helemaal niets te maken met de framboosaardbei of frambozenaardbei (hetgeen een oude cultivar van de gewone tuinaardbei betreft).
De soort Fragaria nilgerrensis groeit op hoogtes van 700 tot 3.000 meter in de Chinese provicies Guizhou, Hubei, Hunan, Shaanxi, Sichuan, Yunnan en in Taiwan, het noorden van Vietnam, in Nepal, en in het oosten en noorden van India (Sikkim) en groeit daar in valleien en op berghellingen, in valleibossen, in bosranden en tussen struikgewas.
Er zijn van de soort Fragaria nilgerrensis enkele ondersoorten beschreven.
De soort Fragaria nilgerrensis is genetisch diploid (2n = 2x = 14). In wetenschappelijk onderzoek is aan de hand van DNA-analyse (PCR-RAPD) vastgesteld dat Fragaria nilgerrensis van alle Fragaria-soorten het verst van de gecultiveerde gewone tuinaardbei af staat.
Kenmerken en teelt
De abrikozenaardbei is een overjarige soort die vrij lage planten vormt (5 – 25 cm hoog) die veel uitlopers vormen. De donkergroene bladeren en de stengels zijn vrij dicht bezet met haren, hetgeen de planten een fraai uiterlijk geeft. Daarom zijn ze geschikt om als bodembedekker te dienen in siertuinen. Ze kunnen daarbij zowel in de zon als in de half-schaduw groeien. De winterhardheid kan onder extreme winterse omstandigheden soms niet geheel toereikend zijn.
De bladeren hebben bladstelen van 4 tot 18 cm lang en staan niet recht overeind (zoals bij de meeste hedendaagse cultivars van de gewone tuinaardbei, maar groeien min of meer liggend, hetgeen bijdraagt aan de fraaie bodembedekkende eigenschap.
De planten bloeien elk seizoen gedurende één periode (zijn dus niet doordragend) en bloeien met tweeslachtige witte bloemen die een diameter van 1 tot 2 cm hebben. De tweeslachtige bloemen zijn zelfbestuivend, zodat kan worden volstaan met het planten van één enkele variëteit.
De vruchten zijn bolvormig en vrij klein (circa 2 cm) en rijpen naar wit, getint geel of roze tot lichtrood. Het vruchtvlees is in alle gevallen geheel wit van kleur en heeft een zeer zachte structuur (smeltend op de tong), met een verassend aroma dat enigszins aan abrikozen of perziken doet denken. Hiermee is de Nederlandse naam van deze soort verklaard.
Commerciële aspecten
De abrikozenaardbei heeft geen commerciële betekenis; de vruchten zijn veel te zacht om in handelskanalen te kunnen gebruiken.
Er zijn ten behoeve van siertuinen wel sporadisch planten in de handel van de variëteit ‘Mount Omei’. Deze wordt echter gewoonlijk onder de foutieve wetenschappelijke naam benaming Fragaria rubicola of Fragaria nubicola aangeboden. De eerstgenoemde botanische naam betreft een niet bestaande soort (verschrijving) en de laatste naam ziet op een andere Aziatische soort. In werkelijkheid behoren de planten van ‘Mount Omei’ echter tot de soort Fragaria nilgerrensis en worden deze dus stelselmatig onder een foutieve naam verkocht. Zie verder hieronder onder de beschrijving van het ras ‘Apricot chinoise’.
Behoudens het plantmateriaal van ‘Mount Omei’ is het zeer moeilijk om plantmateriaal van benaamde rassen van de abrikozenaardbei te verkrijgen.
Wetenschappers zijn er in geslaagd om een vruchtbare decaploïde kruising (10x) tussen de abrikozenaardbei (2x) en de gewone tuinaardbei (8x) tot stand te brengen, waarvoor dezelfde route is gevolgd als bij de totstandkoming van de Fragaria x vescana. Deze soortkruising blijkt merendeels de groeikenmerken van de gewone tuinaardbei te bezitten, met vrijwel even grote vruchten, echter met enkele kenmerken van de Fragaria nilgerrensis, zoals: sterkere beharing van de bladstelen en steeltjes, de lichtroze kleur van de vruchten, het zachte vruchtvlees en het bijzondere aroma. Uit analyses bleek zelfs dat de soortkruising hetzelfde niveau aan aromastoffen kan bezitten als de Fragaria nilgerrensis zelf.
Deze soortkruising heeft ook nog geen commerciële betekenis, doch wellicht dat doorontwikkeling over vele jaren tot iets commercieel bruikbaars zou kunnen leiden ?
Omschrijving collectie FruitLent
In het siertuingedeelte van FruitLent zijn de onderstaande rassen van de abrikozenaardbei als bodembedekker aangeplant. Omdat het zeer moeilijk is om plantmateriaal van benaamde rassen van de abrikozenaardbei te verkrijgen, vinden we het leuk dat we er toch in geslaagd zijn verschillende variëteiten te planten.