Kenmerken en teelt

De kaki is een vrij hoge, bladverliezende boom met een afgeronde, open kruin. Het hout van de kakiboom is zeer hard en kan gebruikt worden voor de fabricage van meubels. De knoppen van de boom beginnen in Nederland al in februari te schuiven. De bladeren die later in het seizoen verschijnen zijn alternerend geplaatst, leerachtig, ovaal van vorm en tot maximaal 25 x 10 cm groot. Ze zijn van boven glanzend en donkergroen en aan de onderkant bezet met een zilverbruine beharing. Voordat de bladeren in het najaar afvallen, hebben ze prachtige herfstkleuren. Dit geeft de boom op dat moment een hoge sierwaarde.
De bloemen bloeien in Nederland in juni en verschijnen aan de uitlopende scheutjes op het éénjarige hout. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vrouwelijke en mannelijke bloemen. Kakibomen zijn gewoonlijk ofwel vrouwelijk ofwel mannelijk. De vrouwelijke bloemen staan solitair in de bladoksels. De mannelijke bloemen (indien van toepassing) staan met drie bijeen in de bladoksels.
De meeste commerciële rassen dragen uitsluitend vrouwelijke bloemen. Er zijn ook enkele rassen met mannelijke en vrouwelijke bloemen aan één boom. Dan zijn er tenslotte mannelijke rassen die derhalve een overvloed aan mannelijke bloemen vormen en die met name voor de bestuiving worden gebruikt. Op dergelijke mannelijke bomen kunnen soms toch enkele tweeslachtige bloemen voor komen.

De vrucht van de kaki heeft min of meer de vorm, grootte en kleur van een tomaat, met als belangrijkste uiterlijke verschil dat zich op de plaats van de steelaanzet nog de vierslippige bloemkelk bevindt: vier enigszins puntig toelopende blaadjes die op het tijdstip van consumptie in de meeste gevallen al verdord zijn.

Een kaki-boom kan parthenocarp vruchten zetten, hetgeen wil zeggen dat er ook zonder voorafgaande bestuiving en bevuchting toch vruchten gevormd worden die vervolgens uiteraard geen zaden bevatten. Dit betekent dat bestuiving van de vrouwelijke bloemen dus niet noodzakelijk is om vruchten te kunnen verkrijgen. Wel of geen bestuiving kan (afhankelijk van het type ras) echter wel van invloed zijn op de smaak van de vruchten. Meer hierover leest u hierna onder de kop “zoete of wrange vruchten?”.

Dat de subtropische kaki ook in Nederland buiten is te telen, trachten we in FruitLent te bewijzen. De kaki-boom is in het Nederlandse klimaat echter niet geheel winterhard. Volgens literatuurgegevens, bestaan er wel verschillen in de mate van winterhardheid tussen de verschillende rassen. In Nederland is het planten van een extra aangepast ras derhalve aan te bevelen. Ook zou de boom meer winterhard zijn indien deze is geënt op een onderstam van Amerikaanse persimoen (Diospyros virginiana) of de lotusboom / dadelpruim (Diospyros lotus). In tijden van strenge wintervorst zijn beschermingsmaatregelen echter aan te bevelen.
Er zijn inmiddels ook enkele extra winterharde rassen op de markt die zijn ontstaan uit een soortkruising tussen de Amerikaanse persimoen (Diospyros virginiana) en de Aziatische persimoen (Diospyros kaki). Eén van deze extra winterharde rassen staat hieronder beschreven in de collectie van FruitLent.

Onder Nederlandse omstandigheden zijn de vruchten aan de boom pas vanaf half november door en door oranje verkleurd. Het blad is dan al van de boom gevallen en de vruchten hangen dan als oranje lampionnen aan de boom. Ook dan heeft de boom een hoge sierwaarde.
De vruchten worden zo laat mogelijk geoogst. Dit betekent dat rond die tijd goed moet worden opgelet waneer de vorst in valt. Een klein beetje vorst zal de vruchten niet meteen beschadigen, maar vóór een strenge vorst moet de boom meteen in zijn geheel worden geoogst. Dit betekent dat de oogst gewoonlijk plaatsvindt in de tweede helft van november, of soms zelfs pas in december.
Na de oogst moeten de vruchten binnen narijpen. Het rijpen wordt versneld indien de vruchten met ander rijp fruit (appels, bananen) samen worden gelegd, net als bij kiwi’s het geval is. Het ethyleengas dat de andere rijpe vruchten afgeven, zal de rijping van de kakivruchten versnellen.