Naamgeving en herkomst

De Russische pruim is een complexe interspecifieke hybride van verschillende Prunus-soorten, te weten:
– Kerspruim ofwel Myrobalan (Prunus cerasifera)
– Japanse pruim (Prunus salicina)
– Ussurische pruim (Prunus ussuriensis)
– Chinese pruim (Prunus simonii)
Inmiddels zijn er ook Russische pruimenrassen waar ook nog een vijfde botanische soort, de abrikoos (Prunus armeniaca), ingekruist is.

Inmiddels wordt deze groep van interspecifieke pruimen wel aangeduid met de wetenschappelijke benaming Prunus x rossica, maar soms wordt ook wel gewoon Prunus x hybride gehanteerd.

De geschiedenis van de Russische pruimen begint in het eind van de 40-er jaren van de vorige eeuw. Zo’n 50 jaar daarvoor (eind 19-de eeuw), was de Japanse pruim populair geworden in de Verenigde Staten, Europa, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië. Ondanks diverse experimenten, verspreidde de Japanse pruim zich echter niet in het Europese deel van Rusland, vanwege hun matige vorstbestendigheid en het ontbreken van rassen die zouden kunnen concurreren met de op dat moment gangbare pruimen.

Eind 40-er jaren, ging de botanicus Klaudia Fyodorovna Kostina, die in de Nikita’s Botanical Garden in Jalta (de Krim) werkte, de verlaten boomgaarden verkennen die na de Tweede Wereldoorlog aan de zuidkust van de Krim waren achtergelaten. Haar doel was om fruitrassen te vinden die geschikt waren om het lokale assortiment mee aan te vullen. Zij heeft onder andere een groot aantal zeer smakelijke variëteiten van de kerspruim (myrobalan) gevonden. Hun vruchten rijpten gelijk met abrikozen in juli, oftewel één maand eerder dan de gangbare pruimen. Het enige nadeel was de kleine vruchtmaat. De volgende logische stap was dus om deze te kruisen met de beste variëteiten Japanse pruimen van de Californische veredelaar Luther Burbank. Door deze kruisingen verkreeg ze de eerste hybride variëteiten van vroegrijpe grootvruchtige pruimen, die ook geschikt zijn voor de teelt in ongunstige klimatologische omstandigheden. Het veredelingswerk van Klaudia Fyodorovna Kostina werd opgevolgd door het team van de academicus Gennady Viktorovich Eremin op het experimentele kweekstation VIR op de Krim. Ook in de USA en Zuid-Afrika werden enkele hybride-rassen geselecteerd, die nu ook tot de soort Prunus x rossica worden gerekend.

In de loop van de tijd werden er nog andere botanische soorten van het geslacht Prunus gebruikt in de veredeling, hetgeen resulteerde in een aantal multi-hybride pruimenrassen waarin de beste genen van de kerspuim / myrobalan (Prunus cerasifera), Japanse pruim (Prunus salicina), Ussurische pruim (Prunus ussuriensis) en Chinese pruim (Prunus ussuriensis) samenwerken. Ook werd later abrikoos (Prunus armeniaca) gebruikt in de kruisingen.
Hybriden tussen kerspruim / myrobalan (Prunus cerasifera) en abrikoos (Prunus armeniaca) waren overigens al langer bekend. Mogelijk door mensen gecreëerd, of mogelijk van nature ontstaan in West-Azië. Deze hybride is sinds de 18-de eeuw bekend in Frankrijk en wordt dan beschreven met de naam “abrikozenviolet” in de catalogus van fruitplanten uit 1755 door de kartuizerbroeders Pierre Charles Nolin en Jean-Louis Blavet Blavet uit Parijs. Vervolgens definieerde de botanicus René Le Berriays het als “de zwarte abrikoos van de paus” vanwege de donkerrode kleur van de schil wanneer deze volledig rijp is. In 1787-1792 was de Zwitserse botanicus Jakob Friedrich Ehrhart de eerste die het als een soort beschreef, waarbij hij de naam Prunus × dasycarpa introduceerde en de algemene naam “zwarte abrikoos” gebruikte. Ook de namen “paarse abrikoos”, “abrikozenpruim”,  “pausabrikoos”, “biricoccolo” en “susincocco” worden voor deze hybride gebruikt. Deze hybriden worden op enkele plaatsen in Italië, West-China en Centraal-Zuid-Azië commercieel geteeld en staan bekend om hun betere geschiktheid voor een koeler klimaat.

Een groter aanpassingsvermogen geldt ook voor de Russische pruimenrassen, die  daardoor geschikt zijn voor het klimaat van Europees Rusland. Dit aanpassingsvermogen, de weerstand tegen ziekten, de aangename zoetzure smaak, het late uitlopen van de bomen en de vroege rijping hebben hebben deze Russische pruimen geërfd van de oorspronkelijke lokale Krim-variëteiten van de kerspruim / myrobalan. Van de Japanse pruim erfde de Russische pruimen de grote vruchten.

Op het Krim-experimentele veredelingsstation VIR werden diverse nieuwe rassen Russische pruimen geselecteerd met een rijpingstijd (onder lokale omstandigheden) van half juni tot de derde week van augustus, dit gecombineerd met een verhoogde weerstand van de bloemknoppen en het hout tegen vorst, een goede weerstand tegen ziekten en plagen, een hoge productiviteit en een uitstekende smaak. Er zijn ook enkele selecties geïntroduceerd die worden gebruikt als vegetatief vermeerderde onderstammen voor andere steenvruchten.