‘Tomuri’ is een mannelijk ras welke behoort tot de soort Actinidia deliciosa. Het ras behoort tot de klassieke Nieuwzeelandse rassen en werd in de jaren ’50 van de vorige eeuw geselecteerd door H.M. (Harold) Mouat en W.A. (Bill) Fletcher, die een aantal mannelijke planten bij kiwitelers uit het Te Puke-gebied in Nieuw-Zeeland verzamelden en vervolgens beoordeelden op bruikbaarheid. Deze selectie, waarvan de verdere herkomst onbekend is gebleven, kreeg zijn uiteindelijke naam in 1968. In de Maori-taal (de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland) betekent het woord Tomuri “laat”, hetgeen betrekking heeft op de wat latere bloeitijd van deze mannelijke selectie. Het ras was met name bedoeld als bestuiver voor de later bloeiende klassieke Nieuwzeelandse vrouwelijke rassen ‘Monty’ en ‘Hayward’.

De planten van ‘Tomuri’ zijn groeikrachtig en bloeien dus wat later dan die van ‘Matua’. De bloei is gewoonlijk wat minder rijk dan van ‘Matua’.

‘Tomuri’ is binnen de soort Actinidia deliciosa dus een later bloeiend ras, waardoor deze niet geschikt is voor de (veelal geelvlezige) vrouwelijke rassen die behoren tot de soort Actinidia chinensis, zoals deze de laatste jaren op de markt komen. Dit komt omdat de planten van de soort Actinidia chinensis gewoonlijk vroeger bloeien dan die van de soort Actinidia deliciosa. De bloeitijd van een laat bloeiende Actinidia deliciosa, zoals ‘Tomuri’, wijkt daardoor te veel af.

In 1991 is wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd met DNA-analyses van verschillende mannelijke bestuivers die op dat moment in diverse Italiaanse plantages werden gebruikt. Uit dat onderzoek bleek dat ‘Tomuri’-planten op verschillende Italiaanse plantages in werkelijkheid helemaal niet de originele Nieuw-Zeelandse ‘Tomuri’ betrof en dat bovendien nergens in Italië de echte ‘Tomuri’ aanwezig was.

Aangezien onze ‘Tomuri’ plant ook uit Italië afkomstig is, is het in ons geval dus niet helemaal zeker of het in werkelijkheid wel gaat om de echte originele Nieuw-Zeelandse ‘Tomuri’. In het najaar van 2011 is deze plant aan de rand van de pergola geplant, als aanvulling op de andere reeds aanwezige bestuivers. Hierdoor wordt de periode waarbinnen stuifmeel aanwezig is voor de bestuiving van de vrouwelijke planten verder verlengd. Door het planten van verschillende bestuiverplanten wordt de oogstzekerheid van de vrouwelijke planten vergroot, vanwege spreiding van bloeitijdstippen en risico op uitval van één van de bestuiverplanten. De plant in FruitLent bloeide in 2014 voor het eerst.