Rasbeschrijving poolbramen

Poolbramen

Dit gewas behoort tot het bramengeslacht en is ook wel bekend als: Noordse braam, Arctische braam, Arctische framboos of Zweedse akkerbes. Ook staan ze wel bekend onder de Duitse naam “Allackerbeeren”.

Bij de gecultiveerde poolbraam gaat het om de botanische soort Rubus arcticus subsp. x stellarcticus die in 1980 voor het eerst werd beschreven. Deze gecultiveerde ondersoort is ontstaan uit de kruising van twee natuurlijke ondersoorten van de poolbraamnamelijk: de Zweedse poolbraam (Rubus arcticus subsp. arcticus) en de Amerikaanse poolbraam (Rubus arcticus subsp. stellatus). Deze laatste groeit in het westen van Alaska.

De kruising is in de periode 1953-1978 ontwikkeld door professor Gunny Larsson van de Swedish University of Agricultural Science (Vasterbotten, Zweden). Volgens Larsson heeft de kruising de beste eigenschappen van de beide ouders geërfd en is de kruising bovendien superieur aan de beide ouders. De kruising bloeit uitbundiger en in een kortere periode en de oogst is groter dan bij één van de ouders. De gecultiveerde poolbraam erfde van de Zweedse poolbraam het specifieke aroma van de vruchten en van de Amerikaanse poolbraam de groeikracht en de uniforme rode kleur en de geur van de bloemen.

Poolbramen vormen 10 tot 30 cm hoog groeiende ongestekelde struikjes met sterke drang tot uitlopervorming. De planten groeien derhalve als een bodembedekker. Om overwoekering met onkruid te voorkomen moeten ze op korte afstanden van elkaar worden aangeplant.

Na de fraaie donkerroze bloemen vormt de plant kleine eetbare rode braamachtige vruchten, die in juli afrijpen. De vruchten smaken aangenaam zurig en zijn aromatisch. Ze zijn geschikt voor verse consumptie en voor verwerking. Gerechten waarin poolbramen zijn verwerkt moeten worden gezien als exclusief.

Doordat poolbramen van origine in arctische gebieden groeien, hebben de planten een korte vegetatieperiode. Hierdoor stopt de plant reeds vroeg met groeien en begint daarna geel te worden. Een dergelijke korte vegetatieperiode zien we ook bij andere gewassen die uit arctische gebieden afkomstig zijn, zoals bij de Honingbessen (elders op deze pagina). Door de korte vegetatieperiode is de plant eigenlijk alleen fraai rondom de bloeiperiode. Alhoewel de bloemen van de gecultiveerde poolbraam tweeslachtig zijn, zijn deze niet zelfbestuivend. Daarom is voor de vruchtzetting het aanplanten van minimaal twee verschillende rassen noodzakelijk. Omdat de struikjes laag blijven, is de opbrengst per m² verhoudingsgewijs laag. Het gewas heeft daardoor in Nederland geen commerciële waarde.

Poolbramen zijn wel gebruikt in veredelingsprogramma’s voor frambozen, waarbij is getracht het exclusieve poolbramen-aroma in nieuwe frambozenrassen in te kruisen. De aldus ontstane hybride wordt wel aangeduid met de naam nectar-framboos, waarvan ‘Heija’ (1975) en ‘Heisa’ (1981) bekende rassen zijn.

In FruitLent zijn in het voorjaar van 2008 in het siertuingedeelte twee verschillende gecultiveerde poolbramen aangeplant naast de aanwezige vijver. Er is gekozen voor twee verschillende rassen in verband met de bestuiving, te weten:

Linda‘: Ontwikkeld door professor Gunny Larsson en geïntroduceerd in 1980. Rijpt het eerste en heeft de donkerste en meest aromatische bessen.

Beata‘: Ontwikkeld door professor Gunny Larsson en geïntroduceerd in 1982. Geeft een goede oogst van goede bessen.

Alhoewel de ‘Linda’ en ‘Beata’ in FruitLent in het voorjaar van 2009 tegelijktijdig bloeiden, werden er desalniettemin geen vruchten gevormd. Ook in de opvolgende jaren werden geen vruchten gevormd. Mogelijk zijn de twee struikjes toch niet van twee verschillende rassen, waardoor de bestuiving te wensen over laat ?
Het heeft er veel van weg dat deze poolbramen in FruitLent vooralsnog moeten worden gezien als een leuke botanische curiositeit, zonder dat deze een werkelijke fruitteeltkundige waarde hebben.
Tijdens de verbouwing van onze tuin (voorjaar 2015), zijn de twee plantjes van de poolbramen gesneuveld, waardoor er op dit moment derhalve geen poolbramen meer in FruitLent aanwezig zijn. Wellicht dat we later weer een keer een nieuwe poging wagen.